Mięsień prosty brzucha buduje przednią ścianę tułowia, przebiegając od klatki piersiowej aż do spojenia łonowego, czyli miednicy. Główną jego funkcją jest ruch zgięcia tułowia, który w zależności od ustawienia wyjściowego może powodować uniesienie klatki piersiowej bądź miednicy. Dodatkowo współdziała on w oddechu oraz w tłoczni brzusznej. Kresa biała znajduje się w linii pionowej pępka, pośrodku „sześciopaku” na brzuchu. Co to jest i z czym wiąże się rozejście mięśni prostych brzucha?
Rozejście mięśni prostych - co to jest?
Mówiąc o rozejściu myślimy o poszerzeniu kresy białej, jest to zmiana fizjologiczna w czasie ciąży. Według badań naukowych wydaje się ono zmniejszać w ciągu roku po porodzie, choć na tym etapie może być nadal obecne u ok. 33% kobiet. Sam temat rozejścia jest stale podejmowany w artykułach naukowych, jednak brak spójności wśród badaczy odnośnie metod pomiarowych, warunków badania czy wreszcie samej wartości określającej normę utrudnia porównanie wyników badań. Często występują różnice w grupach poddanych badaniom, czy sposobie ich doboru.
Czynniki ryzyka nie są dobrze poznane, a wśród sugerowanych są:
- wiek,
- wielorództwo,
- BMI,
- cukrzyca,
- przyrost masy ciała,
- większa waga urodzeniowa,
- ciąże mnogie.
Niektóre z nich (wiek, wielorództwo, BMI, cukrzyca) znalazły potwierdzenie w badaniach naukowych. Zaobserwowano większą częstość występowania rozejścia wraz z wzrostem liczby porodów, jednak należy pamiętać, że może ono wystąpić już po pierwszym porodzie, również po cesarskim cięciu, które w przypadku kolejnych porodów może mieć większy wpływ na rozejście.
To co martwi pacjentki to sugerowana zależność występowania rozejścia i dysfunkcji dna miednicy (nietrzymania moczu, nietrzymania gazów, obniżenia narządu rodnego) bądź bólu w okolicy lędźwiowo-miednicznej, natomiast wyniki badań w tym obszarze są rozbieżne, zatem nie możemy mówić o takich zależnościach.
Kiedy do fizjoterapeuty?
Dla niektórych pacjentek ważną kwestią jest wygląd brzucha i to kieruje je do fizjoterapeuty. Ciało po porodzie się zmienia i w tym miejscu warto przypomnieć artykuł o wyglądzie brzucha po porodzie, aby wskazać jak wiele elementów może mieć znaczenie w tej kwestii. Może okazać się, że parametry kresy są w normie, ale mięśnie potrzebują ćwiczeń, bądź czasu na regenerację po porodzie.
Jak wygląda badanie i dalsza fizjoterapia? Fizjoterapeuci oceniają brzuch zarówno w warunkach statycznych jak i w ruchu, stąd na wizycie możesz być poproszona o wykonanie konkretnych ruchów, a do oceny może być również wykorzystane USG. Samodzielna ocena wykonana przez pacjentki najczęściej obejmuje głównie pomiar szerokości kresy (opierając się na liczbie palców) podczas wykonywania ruchu jak w czasie ćwiczenia „brzuszków”. W jego trakcie możemy zauważyć również uwypuklanie się brzucha w linii pępka. Najczęściej jeśli w takim teście pojawia się odległość na około 2 palce lub mniej, które „nie wchodzą w głąb” brzucha, może to świadczyć, że nie ma powodu do obaw.
Taki test może być przydatny, ale warto pamiętać, że nie jest jedynym elementem badania, poza szerokością fizjoterapeuci zwracają uwagę też na inne aspekty pracy i wyglądu tkanek. Dlatego jeśli pojawia się coś niepokojącego dla pacjentki, swój wynik badania i obserwacje warto skonsultować z fizjoterapeutą.
Ćwiczyć czy nie ćwiczyć?
Co z „brzuszkami”? W terapii najczęściej wykorzystywane są ćwiczenia oraz techniki manualne, dobierane indywidualnie w zależności od możliwości pacjentki oraz jej celów. Ćwiczenia, które czasami wymieniane są jako zakazane i wywołują obawy pacjentek, mianowicie „brzuszki” i „planki” (czyli podpory) również pojawiają się w planach ćwiczeń, choć u różnych osób mogą być one wdrożone na innym etapie. Zadaniem fizjoterapeuty jest wsparcie pacjentki w powrocie do lubianej aktywności fizycznej, czasem początkowo uwzględniając modyfikację ćwiczeń, dlatego przebieg terapii może być różny. Nie ma podstaw by zakazać aktywności fizycznej, szukamy rozwiązań zamiast ograniczeń. Wspomagająco zarówno w ciąży jak i po porodzie stosowany bywa także Kinesiology Taping.
A czy fizjoterapia może wspomóc w regeneracji i powrocie do aktywności fizycznej? Tak. Prezentujemy, jak zmieniał się brzuch pacjentki miesiąc po miesiącu, która znalazła się pod opieką Agaty Krawczyk, fizjoterapeutki z Przychodni św. Zofii.
Styczeń
Luty
Kwiecień
Maj
Kiedy do lekarza?
Na skutek poszerzenia i ścieńczenia kresy może dojść do powstania przepukliny, co będzie wskazaniem do konsultacji lekarskiej. W zależności od wskazań, ale też oczekiwań pacjentki, jeśli fizjoterapia nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, możliwe są metody operacyjne, które należy skonsultować z lekarzem. Jeśli planowane jest postępowanie operacyjne - fizjoterapię warto wdrożyć przed nim oraz po.
Podsumowanie
W przypadku gdy pacjentka podejrzewa rozejście mięśni lub jest zaniepokojona wyglądem czy pracą mięśni brzucha (np. w czasie ćwiczeń) warto by zgłosiła się do fizjoterapeuty, zweryfikować te obawy. Z uwagi na zależność od liczby porodów warto zgłosić się do fizjoterapeuty również planując kolejną ciążę, bądź w jej trakcie, nie odwlekając wizyty do czasu po następnym porodzie.
Autor: Agata Krawczyk, fizjoterapeutka uroginekologiczna
