Jak wygląda w obecnych czasach cięcie cesarskie? Jak się do niego przygotować? Czego spodziewać się na Bloku Operacyjnym, a czego już po cesarskim cięciu? Na te i inne phytania, które mogą nurtować rodziców przed porodem odpowiada mgr Katarzyna Jackowiak, pielęgniarka.
Cesarskie cięcie
Polskie Towarzystwo Ginekologów i położników (PTGiP) wyróżnia 4 rodzaje trybów wykonania cięcia cesarskiego planowe, pilne, naglące i natychmiastowe. Same ich nazwy pozwalają na to, aby rodzic mógł mniej wiecej wyobrazić sobie, jak będzie przebiegał każdy z tych porodów. Nie chcemy jednak nic zostawiać wyobrażni. Krok po kroku przeprowadzimy Was wszystkie te terminy.
Cięcie cesarskie planowe
Występuje wtedy, kiedy lekarz ginekolog prowadzący pacjentkę ustalił wskazanie do zakończenia ciąży metodą operacyjną. Planowe cięcia cesarskie mogą też wynikać ze wskazań poza położniczych, do których zaliczamy wskazania:
- kardiologiczne,
- ortopedyczne
- czy psychiatryczne.
Te ostatnie są najczęściej definiowanego jako tokofobia, czyli lęk przed odbyciem porodu siłami natury.
Pacjentki prowadzone przez lekarzy z CMŻ mają termin uzgadniane bezpośrednio przez lekarza prowadzącego.
Pacjentki, które prowadzą ciąże poza CMŻ muszą się umówić na kwalifikację do cięcia cesarskiego przez lekarza CMŻ w ramach porady refundowanej przez NFZ. Zadzwoń do przychodni i poproś o wizytę kwalifikującą do cięcia cesarskiego - 22 25 59 900
Wizyta ta ma na celu weryfikację wskazań, zaplanowanie cięcia cesarskiego i w przypadku ciąż wysokiego ryzyka zaplanowanie specjalistycznej opieki okołoporodowej.
Następnie pacjentka kierowana jest na konsultację anestezjologiczną. Konsultacja ta służy temu, by w spokojnych warunkach anestezjolog mógł zbadać pacjentkę, aby ustalić najbezpieczniejszą metodę znieczulenia, poinformować na czym polega wybrana metoda i jaki może mieć przebieg, a jeśli to niezbędne – zmodyfikować stosowane leczenie.
Najczęściej proponowanym rodzajem znieczulenia jest znieczulenie podpajęczynówkowe – gdzie pacjentka pozostaje przytomna i świadomie bierze udział w narodzinach dziecka.
Drugim rodzajem znieczulenia, które jest wybierane zdecydowanie rzadziej ze względu na stan pacjentki, jest znieczulenie ogólne, podczas którego pacjentka ma zniesioną świadomość – tzn. śpi. W trakcie takiego znieczulenia pacjentka jest zaintubowana.
Podczas wizyty anestezjologicznej warto pytać o wszelkie wątpliwości. Jest to czas, kiedy na spokojnie można dopytać się o wszelkie aspekty znieczulenia oraz o postępowanie przeciwbólowe stosowane po operacji.
Lekarz anestezjolog weryfikuje też kompletność badań do porodu.
Szczególnie ważna jest potwierdzona dwukrotnie grupa krwi lub krew karta
Poród wiąże się z dużym ryzykiem krwotoku i koniecznością okołoporodowego toczenia krwi. Aby móc krew toczyć bezpiecznie grupa krwi powinna być oznaczona dwa razy w życiu.
W naszej Przychodni możesz w szybki i łatwy sposób wyrobić sobie Krew Kartę.
Pozostałe wymagane badania do porodu znajdziesz na stronie Szpitala św. Zofii
Cięcie cesarskie ze wskazań nieplanowych
Jest to cięcie nieplanowane, gdzie pierwotnie zakładano, że poród odbędzie się siłami natury, jednak z powodu zagrożenia dla życia bądź zdrowia matki lub dziecka zdecydowano o konieczności wykonania cięcia cesarskiego.
W zależności od stopnia zagrożenia matki i/lub płodu wyróżnia się tryby pilności: pilny, nagły, naglący i natychmiastowy.
Decyzja o nieplanowym cięciu cesarskim może mieć miejsce na izbie przyjęć, w oddziale perinatologii lub w trakcie porodu.
Pacjentka jest wówczas informowana o wskazaniach do cięcia cesarskiego, zakresie operacji, sposobie postępowania przed i pooperacyjnego, korzyściach i potencjalnym ryzyku związanym z takim sposobem leczenia. Czas trwania rozmowy i szczegółowość omówionych zagadnień jest uzależniona od stanu pacjentki i dziecka.
PTGiP nie definiuje jednoznacznie czasu jak powinien upłynąć od podjęcia decyzji o cięciu do wydobycia dziecka. Lekarz dyżurny oceni stan zagrożenia i pokieruję całym zespołem tak, aby operacja przebiegła najsprawniej jak to możliwe w danej sytuacji położniczej.
Brytyjskie wytyczne określają ten czas jako 30 minut dla wskazań natychmiastowych i 75 minut dla wskazań naglących.
Kwalifikacja do znieczulenia odbywa się już w sali operacyjnej przez dyżurnego anestezjologa w porozumieniu z lekarzem położnikiem.
Jeśli jest to możliwe znieczulenie wykonane jest techniką podpajęczynówkową (pacjentka jest przytomna), ale może się zdarzyć, że będzie konieczne wykonanie znieczulenia ogólnego. Szczególnie gdy cięcie cesarskie jest wykonywane ze wskazań natychmiastowych np. w przypadku podejrzenia krwotoku, odklejania się łożyska, objawów rzucawki.
Zdarzają się też sytuacje, kiedy pacjentka mimo podania znieczulenia podpajęczynówkowego nie osiąga satysfakcjonującego komfortu znieczulenia. Wówczas również konieczne jest znieczulenie ogólne.
Przyjęcie do szpitala do planowego cięcia cesarskiego
W wyznaczonym dniu planowej operacji (cięcia cesarskiego) prosimy o zgłoszenie się do Izby Przyjęć. Każda pacjentka ma indywidualnie wyznaczoną godzinę wskazaną przez koordynatora - informacja podawana jest przed przyjęciem do szpitala.
Pacjentki przyjmowane do cięcia cesarskiego w dniu operacji powinny być na czczo (6 godzin bez jedzenia, picia, żucia gumy i palenia tytoniu), bez biżuterii (kolczyków, pierścionków, łańcuszków), bez makijażu oraz bez pomalowanej płytki paznokciowej. Bardzo prosimy o punktualne przybycie do Izby Przyjęć – od tego zależy cała organizacja planu operacyjnego w danym dniu.
Prosimy o zabranie ze sobą wszystkich wyników badań zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi na naszej stronie internetowej, oraz konsultacji lekarskich zalecanych przez lekarza prowadzącego ciążę.
Po odbyciu procedury przyjęcia na Izbie Przyjęć będzie wykonany zapis KTG i procedura przygotowania do cięcia cesarskiego (prysznic, założenie wkłucia dożylnego, ogolenie pola operacyjnego, podanie płynów i leków, w tym profilaktycznej dawki antybiotyku).
Przyjęcie do Bloku Operacyjnego (BOP)
Pacjentka, która w trybie planowym jest przekazywana z oddziału do Bloku Operacyjnego podlega wcześniej odpowiedniemu przygotowaniu.
Co warto wiedzieć:
- Obowiązuje karencja pokarmowa - pacjentka pozostaje na czczo (nie spożywa napojów i posiłków) w czasie wyznaczonym przez personel.
- Przed cięciem należy wykonać toaletę ciała i przebrać się w koszulę operacyjną oraz zdjąć i zabezpieczyć wszelką biżuterię. Do sali operacyjnej pacjentka powinna wejść bez żadnych metalowych rzeczy na sobie.
- Zanim pacjentka zostanie przekazana na operację otrzyma antybiotykową profilaktykę okołooperacyjną, nawodnienie oraz leki zobojętniające kwas żołądkowy.
- Warto by pacjentka idąc do porodu drogą cięcia wzięła ze sobą czapeczkę dla dziecka oraz naładowany telefon – jeśli jest możliwość na życzenie pacjentki personel wykonuje zdjęcia z pierwszych chwil życia noworodka, a podczas pobytu w sali pooperacyjnej dzięki telefonowi – pacjentka ma kontakt ze swoimi bliskimi.
- Jeżeli pacjentka ma wykupiony żel na zrosty lub podpisaną umowę z Bankiem Krwi Pępowinowej – powinna zabrać ze sobą do Bloku Operacyjnego preparat lub pudełko z zestawem do pobrania.
- Często pacjentki pytają się o możliwość posiadania hybrydy. Dla personelu anestetycznego najważniejsze jest bezpieczeństwo znieczulenia – zapewnić je można przez odpowiednie monitorowanie parametrów życiowych – w tym saturacji. Saturacje mierzy się za pomocą czujnika założonego właśnie na palec – obejmując płytkę paznokcia. Pomiar saturacji przy założonej hybrydzie nie jest niemożliwy, jednak warstwy utwardzonego lakieru mogą wpływać na wynik pomiaru. Dlatego zalecanym jest usunięcie hybrydy.
- Do Izby przyjęć pacjentka przychodzi bez biżuterii.
Przekazanie pacjentki z oddziału do BOP odbywa się w śluzie, gdzie położne z oddziału przekazują pacjentkę pod opiekę pielęgniarki anestezjologicznej. Następuje sprawdzenie tożsamości pacjentki oraz dokumentów i wymaganych zgód.
Sprawdzeniu podlega też czy pacjentka, która miała wykupiony żel na zrosty lub umowę z Bankiem Krwi Pępowinowej posiada ww. ze sobą. Jeśli nie, a były dostarczane do szpitala, są niezwłocznie przynoszone z oddziału.
Obecność osoby towarzyszącej
W sytuacji, kiedy mamy do czynienia z planowym cięciem cesarskim, osoba bliska może przebywać w sali operacyjnej, być świadkiem narodzin dziecka oraz wspierać pacjentkę w tych trudnych, ale i szczęśliwych chwilach. Drugi rodzic może też kangurować dziecko po planowym cięciu cesarskim.
Ze względu na bezpieczeństwo Mamy i Dziecka oraz ze względów organizacyjnych nie ma możliwości uczestniczenia osoby bliskiej w operacjach wykonywanych w trybie pilnym, nagłym lub naglącym, ale wiemy, jak ważne jest kangurowanie dziecka po cięciu cesarskim. Dlatego wychodząc naprzeciw Waszym oczekiwaniom, zachęcamy gorąco drugiego rodzica do kangurowania noworodka, urodzonego drogą cięcia cesarskiego.
Kangurowanie przez drugiego rodzica jest możliwe zarówno po planowym, jak i pilnym cięciu cesarskim, jeśli oczywiście kondycja maluszka i sytuacja w Bloku Operacyjnym na to pozwala.
Sala operacyjna
Po przyjęciu do Bloku Operacyjnego pacjentka prowadzona jest do sali operacyjnej, gdzie pielęgniarka anestezjologiczna, anestezjolog oraz instrumentariuszki zbierają krótki wywiad – kluczowe informacje niezbędne do przeprowadzenia operacji i wykonania znieczulenia.
Jakich pytań można się spodziewać?
- Ponowne sprawdzenie tożsamości – pytanie o godność pacjentki.
- Czy występują alergie na leki, na jodynę?
- Kiedy był spożywany ostatni posiłek?
- Czy w ostatnim czasie stosowane było leczenie przeciwkrzepliwe? (acard, zastrzyki w brzuch)
- Czy była podpisana umowa z Bankiem Krwi Pępowinowej?
- Czy był wykupiony żel na zrosty?
- Który jest obecnie tydzień ciąży?
- Kto się urodzi? Chłopiec czy dziewczynka?
Anestezjolog wykonujący znieczulenie może zadać jeszcze dodatkowe pytania np. o istniejące choroby i stosowane leczenie.
Kolejną osobą, która będzie pozyskiwać informacje od pacjentki jest pielęgniarka neonatologiczna/lekarz neonatolog.
Pytania będą dotyczyć zgód na postępowanie z noworodkiem:
- zgoda na podanie witaminy K,
- zgoda na szczepienia,
- zgoda na wykonanie zabiegu credego,
- zgoda na wykonanie badań przesiewowych
Badania te są wykonywane, ponieważ obejmują szereg chorób, które nie dają objawów po urodzeniu, a nie leczone prowadzą do upośledzenia rozwoju umysłowego i fizycznego.
W skład panelu obecnie badanych chorób należą:
- wrodzona niedoczynność tarczycy (1:4000 noworodków),
- fenyloketonuria (1:8000),
- mukowiscydoza (1:2500),
- wrodzony przerost nadnerczy,
- deficyt biotynidazy,
- oraz 23 różne wrodzone wady metabolizmu.
Od kwietnia 2021 r. pakiet ten obejmuje też w naszym Szpitalu badanie w kierunku SMA (rdzeniowy zanik mięśni). Każdy noworodek na także przeprowadzane badanie przesiewowe słuchu. Więcej o badaniach przesiewowych przeczytasz na naszej stronie.
Wszelkie proponowane zabiegi są standardem w postępowaniu z noworodkiem i są podyktowane dobrem małego pacjenta. Jeśli jest potrzeba są przeprowadzane dodatkowe rozmowy mające na celu wyjaśnić istotę proponowanych zabiegów oraz rozwiać wątpliwości jakie mogą się u pacjentki pojawić.
Decyzja mamy dotycząca postępowania wobec jej dziecka jest uwzględniona w postępowaniu, odnotowana w dokumentacji medycznej i szanowana przez personel.
Zaskoczeniem może być tempo podejmowanych przy pacjentce działań oraz ile osób jest bezpośrednio zaangażowanych w operację cesarskiego cięcia - anestezjolog, pielęgniarka anestezjologiczna, instrumentariuszka czysta i lotna, główny operator, lekarz asystujący do operacji, pielęgniarka neonatologiczna, lekarz neonatolog – 8 osób.
Wszystkie te osoby są niezbędne do zapewnienia odpowiednich i bezpiecznych warunków przeprowadzania operacji oraz zapewnienia opieki kobiecie rodzącej i jej dziecku.
Przez nadane tempo oraz ilość personelu pacjentka może czuć się zagubiona w sali operacyjnej – warto skupić się wtedy na jednej osobie – anestezjologu lub pielęgniarce anestetycznej, którzy zawsze wyjaśnia wszelkie wątpliwości i krok po kroku opowiedzą co jest właśnie wykonywane i czego się dalej spodziewać.
Gdy już niezbędne informacje i zgody zostały zebrane – można rozpocząć znieczulenie.
Więcej o znieczuleniu, przebiegu operacji i postępowaniu po porodzie dowiecie się z drugiej części wpisu: Cerarscie cięcie cz. 2.
