Jak wygląda znieczulenie do cesarskiego cięcia? Jakie są jego rodzaje? Zapraszamy na drugą część wpisu o cesarskim cięciu. Pierwsza część dostępna jest pod tym linkiem: Cesarskie cięcie cz. 1.
Znieczulenie podpajęczynkowe
Istotą znieczulenia podpajęczynówkowego jest zniesienie czucia, w tym czucia bólu oraz motoryki poprzez podanie leku znieczulenia miejscowego bezpośrednio do płynu mózgowo-rdzeniowego otaczającego rdzeń nerwowy.
Co to dla pacjentki poddanej takiemu znieczuleniu oznacza?
- Od momentu podania leku pacjentka stopniowo (ale w krótkim czasie) traci zdolność poruszania nogami, traci też czucie powierzchniowe (ciepło, zimno) oraz czucie bólu.
- W miarę trwania znieczulenia – pogłębia się ono dając możliwość wykonania operacji.
- Pacjentka ma zachowane czucie powyżej miejsca podania znieczulenia to jest w obrębie klatki piersiowej oraz ma możliwość poruszania rękami i pozostaje świadoma.
- Ważnym jest, żeby mieć świadomość – że czucie dotyku, pociąganie, uciskanie, ogólne wrażenie, że „ruszają brzuchem i coś się w tej okolicy dzieje” pozostanie i jest to całkowicie naturalne. Znieczulony człowiek może mieć wrażenie obcości ciała, że nogi i brzuch nie są swoje.
Powrót czucia i funkcji motorycznych trwa zwykle około 4 godzin, może nastąpić szybciej lub później w zależności od predyspozycji osoby znieczulanej. Leki przeciwbólowe są podawane już na sali pooperacyjnej w miarę ustępowania znieczulenia.
Przebieg znieczulenia i cięcia cesarskiego
Po wejściu do sali operacyjnej pacjentka poproszona jest o zajęcie miejsca na stole operacyjnym w pozycji siedzącej z nogami postawionymi na podeście.
Pacjentka w sali operacyjnej jest na bieżąco informowana o wykonywanych czynnościach. Pielęgniarka anestezjologiczna podłącza kroplówkę oraz aparaturę niezbędną do pomiarów podstawowych funkcji życiowych (monitorowanie pracy serca, saturacji i ciśnienia).
Po wykonaniu pierwszych pomiarów funkcji życiowych, sprawdzeniu drożności wenflonu – można przystąpić do wykonania znieczulenia. Odsłaniane są plecy pacjentki, gdzie docelowo nastąpi wykonanie znieczulenia oraz jest ćwiczona odpowiednia pozycja. Warto podkreślić, że przyjęcie odpowiedniej pozycji to połowa sukcesu znieczulenia.
Pozycja do znieczulenia
Najłatwiej opisać jest to tak, że pacjentka siedząc na stole operacyjnym musi rozciągnąć kręgosłup – wykonując „koci grzbiet” przy jednoczesnej próbie schowania brzucha w kręgosłup. Należy się delikatnie przygarbić i maksymalnie rozluźnić. Może nie brzmi to najprościej, ale pielęgniarka anestezjologiczna pomoże przybrać i utrzymać odpowiednią pozycję.
Po zajęciu pozycji – lekarz anestezjolog wybada przestrzeń, którą ukłuje, następnie zdezynfekuje plecy i wykona ukłucie. Pacjentka może poczuć ukłucie, popychanie w plecach, „prąd” idący wzdłuż kręgosłupa. Ważne jest, żeby w momencie ukłucia pacjentka już się nie ruszała. Po podaniu leku do przestrzeni podpajęczej nastąpi przyjemne uczucie ciepła.
Lekarz anestezjolog po podaniu leku usunie igłę.
Teraz pozostaje jak najszybciej zająć pozycję przewidzianą do operacji – pozycję leżącą na plecach. Jeżeli występowały w ciąży trudności w przyjmowaniu pozycji leżącej warto o tym wspomnieć – personel postara się, aby pozycja ta dla pacjentki była jak najmniej uciążliwa.
Po rozpoczęciu działania znieczulenia, pacjentka jest cewnikowana, odsłaniany jest brzuch, który następnie poddany jest dezynfekcji oraz rozkładane jest obłożenie operacyjne, które odgradza pole operacyjne, tak żeby zabezpieczyć jałowość miejsca operowanego i ograniczyć widok operacji dla przytomnej pacjentki. Rozpoczyna się operacja.
Gdy pacjentka podczas operacji zgłasza złe samopoczucie (mogą wystąpić nudności, wymioty, uczucie „odlatywania”) podawane są leki, stabilizujące stan pacjentki. Zwykle po urodzeniu dziecka – następuje poprawa samopoczucia i pacjentka może cieszyć się z powitania swojego maluszka na świecie.
Więcej o informacji o znieczuleniu do cesarskiego cięcia znajdziecie na: Metody łagodzenia bólu porodowego w szpitalu specjalistycznym św. Zofii
Znieczulenie ogólne
Zdarzają się przypadki, kiedy znieczulenie podpajęczynówkowe jest przeciwwskazane lub sytuacja położnicza wymusza wykonanie znieczulenia ogólnego. Znieczulenie to wymaga wyłączenia świadomości poprzez podanie leków powodujących sen. Jest konieczność intubacji i prowadzenia wentylacji zastępczej na czas operacji. Podawane są leki przeciwbólowe już w trakcie trwania cięcia.
Po zakończeniu znieczulenia pacjentka jest wybudzana i przekazywana do sali pooperacyjnej w celu dalszej obserwacji. Pozostałe czynności podczas trwania cięcia pozostają takie same.
Przebieg operacji - postępowanie po wydobyciu dziecka
Podczas samego wydobywania dziecka pacjentka może czuć ucisk i gniecenie – w tym czasie podejmowane są czynności, mające na celu pomoc dziecku w urodzeniu się.
Gdy dziecko się urodzi następuje przecięcie pępowiny, jeśli sytuacja na to pozwala odpępnienie jest odwlekane w czasie. Jednak ze względu na rodzaj porodu – o momencie odpępnienia decyduje operator i neonatolog.
Po przecięciu pępowiny, jeśli była podpisana umowa z Bankiem Krwi Pępowinowej – dokonywane jest pobranie.
Następnie podawana jest oksytocyna mająca na celu wspomaganie macicy w obkurczaniu się po porodzie. W wybranych przypadkach bardzo wysokiego ryzyka krwotoku przy cięciu cesarskim podawany jest silniejszy lek naskurczowy Karbetocyna (Pabal). Ze względu na bezpieczeństwo matki jest to niezbędna procedura podczas cięcia cesarskiego. Pozwala to na zmniejszenie ryzyka krwotoku okołoporodowego.
Zarówno po podaniu oksytocyny jak i karbetocyny mogą wystąpić nieprzyjemne doznania jak uczucie ciężkości w klatce piersiowej, uczucie duszności, zatkanego nosa, może wystąpić ból głowy, nudności, wymioty, uczucie kołatania serca czy uczucie gorąca. Objawy te powinny ustąpić do około godziny od podania leku.
Po urodzeniu dziecka, następuje etap zszywania i zamykania kolejnych warstw w jamie brzusznej. Jeśli wykupiony został środek przeciwzrostowy, zostaje on podany do jamy brzusznej.
Po zszyciu skóry zakładany jest opatrunek, zdejmowane jest obłożenie operacyjne. Odpinane jest monitorowanie (saturacja, ciśnienie, monitorowanie pracy serca) i pacjentka jest przekładana na łóżko, w którym spędzi najbliższe kilka godzin – do czasu ustąpienia znieczulenia.
U pacjentek otyłych z BMI > 30 i innymi czynnikami ryzyka nieprawidłowego gojenia rany jak np. cukrzyca operator może zaproponować założenie profilaktycznie opatrunku próżniowego na ranę w celu zmniejszenia ryzyka nieprawidłowego gojenia się rany pooperacyjnej.
Noworodek po porodzie
Po przecięciu pępowiny noworodek jest badany i oceniany przez neonatologa. Wykonywane są procedury, na które pacjentka wyraziła zgodę.
Noworodek jest oceniany w skali Apgar, jest mierzony i ważony. Po wykonaniu niezbędnych procedur noworodek oznaczany jest opaskami z danymi identyfikującymi (pacjentka w trakcie operacji potwierdza dane napisane na opaskach) oraz odpowiednio zabezpieczony pokazywany jest mamie i pozostaje z pacjentką na sali operacyjnej. Jeśli będzie potrzeba noworodek przekazywany jest do sali pooperacyjnej, gdzie oczekuje na zakończenie cięcia, możliwość przytulenia się do mamy i kontaktu skóra do skóry.
Po porodzie zdarzają się sytuacje, kiedy noworodek wymaga wzmożonej obserwacji i decyzją neonatologa przekazywany jest do oddziału neonatologicznego. Zwykle, jeśli po okresie obserwacji jest wszystko w porządku (około 2 godziny) noworodek wraca do mamy.
Opieka pooperacyjna (sala POOP)
Pacjentka po cięciu cesarskim przekazywana jest z sali operacyjnej do sali pooperacyjnej, gdzie spędzi najbliższe kilka godzin. Najkrótszy czas pobytu w sali POOP jest przewidziany na 4 godziny, jednak z racji stanu pacjentki lub obłożenia miejsc szpitalnych czas ten może się wydłużyć lub skrócić.
W sali POOP znajdują się 4 stanowiska obserwacyjne – sprawia to, że jedna położna ma pod opieką tylko 4 pacjentki i tym pacjentkom może poświęcić całą swoją uwagę.
Po przekazaniu pacjentki do POOP położna ponownie podpina pacjentkę do monitorowania podstawowych funkcji życiowych (monitorowanie pracy serca, saturacja i ciśnienie), zabezpiecza komfort termiczny, przyjmuje pacjentkę w dokumentacji i pomaga w opiece nad dzieckiem. Opieka ta może być utrudniona dla mamy z powodu braku czucia i ruchomości dolnej części ciała.
Położna w sali POOP:
- Kontroluje stan pacjentki – monitoruje, odnotowuje i informuje lekarza o niepokojących objawach.
- Kontroluje natężenie bólu i podaje leki przeciwbólowe.
- Bada i kontroluje obkurczanie się macicy oraz krwawienie połogowe – jest to nieprzyjemne badanie, polegające na znalezieniu dna macicy i uciśnięciu brzucha – położna odpowiednio reaguje na stan położniczy.
- Obserwuje ranę, zmienia opatrunek, jeśli jest to konieczne.
- Pomaga w opiece nad dzieckiem przebywającym z matką.
W zależności od decyzji pacjentki o sposobie karmienia noworodka, położna pomaga przystawić dziecko do piersi lub przygotowuje i podaje mieszankę - tylko i wyłącznie na wyraźną prośbę matki lub zlecenie lekarskie.
Jeśli wystąpią problemy z przystawieniem dziecka do piersi zawiadamia doradcę laktacyjnego, który ocenia problem i podejmuje adekwatne działania.
Zawsze, jeśli jest to możliwe, po przekazaniu pacjentki do sali POOP położna zapewnia noworodkowi i matce kontakt skóra do skóry. Pionizacja następuje 8 godzin od cięcia cesarskiego. Przyjmowanie napojów i posiłków możliwe jest po pionizacji i powrocie perystaltyki. Pierwszym posiłkiem po cięciu jest kleik.
Podczas przebywania w Bloku Operacyjnym, Sali POOP – pacjentki znajdują się pod opieką wykwalifikowanego personelu medycznego. Zawsze mogą prosić pracujący w BOP personel o pomoc i wyjaśnienie nurtujących kwestii dotyczących swojego zdrowia i opieki nad noworodkiem.
